พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต [5. ปารายนวรรค] 4. เมตตคูมาณวกปัญหา
4. เมตตคูมาณวกปัญหา1
ว่าด้วยปัญหาของเมตตคูมาณพ
[1056] (เมตตคูมาณพทูลถามดังนี้)
ข้าแต่พระผู้มีพระภาค ข้าพระองค์ขอทูลถามปัญหา
ขอพระองค์โปรดตรัสตอบปัญหานั้นแก่ข้าพระองค์ด้วยเถิด
ข้าพระองค์ย่อมสำคัญพระองค์ว่า
ทรงเป็นผู้จบเวท2 ทรงอบรมพระองค์แล้ว
ทุกข์หลายรูปแบบอะไรก็ตามในโลก
ทุกข์เหล่านี้เกิดมาจากที่ไหนหนอ
[1057] (พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า เมตตคู)
เธอได้ถามถึงแดนเกิดแห่งทุกข์กับเราแล้ว
เราจะบอกแดนเกิดแห่งทุกข์นั้นแก่เธอตามที่รู้
ทุกข์หลายรูปแบบอะไรก็ตามในโลกนี้
ล้วนเกิดมาแต่อุปธิ3เป็นต้นเหตุ
[1058] ผู้ใดแลไม่มีปัญญา ก่ออุปธิ
ผู้นั้นจัดว่า เป็นคนเขลา ย่อมเข้าถึงทุกข์บ่อย ๆ
เพราะฉะนั้น บุคคลรู้ชัดอยู่
เป็นผู้มีปกติพิจารณาเห็นทุกข์ว่า มีชาติเป็นแดนเกิด
ไม่ควรก่ออุปธิ
เชิงอรรถ :
1 ดูเทียบ ขุ.จู. (แปล) 30/74-85/15-18
2 เวท ในที่นี้หมายถึงญาณ ปัญญา ปัญญินทรีย์ ฯลฯ วิปัสสนา สัมมาทิฏฐิในมรรคทั้ง 4 (ขุ.จู. (แปล)
30/18/114)
3 อุปธิ มี 10 อย่าง (1) อุปธิคือตัณหา (2) อุปธิคือทิฏฐิ (3) อุปธิคือกิเลส (4) อุปธิคือกรรม (5) อุปธิคือ
ทุจริต (6) อุปธิคืออาหาร (7) อุปธิคือปฏิฆะ (8) อุปธิคืออุปาทินนธาตุ 4 (9) อุปธิคืออายตนะภายใน 6
(9) อุปธิคืออายตนะภายนอก 6 (10) อุปธิคือหมวดวิญญาณ 6 (ขุ.จู. (แปล) 30/19/121)
